Будучы пісьменнік
нарадзіўся ў найстаражытнейшым беларускім горадзе Полацку ў год Змяі паводле
ўсходняга календара і ў год смерці Сталіна паводле календара савецкага. Гарадская
радзiльня ў той час знаходзiлася на полацкiм Верхнiм замку, за нейкую сотню крокаў
ад Сафiйскага сабора. Якраз на Сафiю i выходзiлi вокны палаты, адкуль маці Марыя ўпершыню паказала яго бацьку Аляксею. Сафiйскiя вежы,
убачаныя вачыма немаўляцi, сталiся першым уражаннем i, магчыма, прадвызначылі ягоны лёс. У дзяцінстве марыў стаць дзяўчынкай, потым – вадалазам,
журналістам, шпіёнам.
Вучыўся на гістарычным факультэце БДУ, якому ўдзячны не за атрыманыя веды з беларускай мінуўшчыны, а за разуменне таго, што
якраз гэтых ведаў студэнтам там і не давалі. Каб уявiць узровень выкладання айчыннай гiсторыi, дастаткова сказаць, што Еўфрасiнню Полацкую прафесар Абэцэдарскi называў на лекцыях царкоўнай цемрашалкай.
Першыя творы надрукаваў у студэнцкіх самвыдавецкіх альманахах "Блакітны ліхтар”
і "Мілавіца”, пасля чаго мусіў пазнаёміцца з літаратуразнаўцамі ў цывільным.
На вялiкае шчасце, у тыя гады з’явiлiся раманы, аповесцi i апавяданнi Уладзiмiра Караткевiча. Дзякуючы iм, будучы гісторык пачаў адкрываць для сябе сапраўдную Беларусь,гiсторыя якой была вартая еўрапейскага народа з
тысячагадовай традыцыяй дзяржаўнасцi. Менавіта гэтую ідэю, ідэю нацыянальнай паўнавартаснасці
і нясе сваім чытачам спадар Уладзімір праз усе свае творы. Але, на жаль,
сённяшнія ўлады ёсць ці не асноўнай перашкодай на шляху да спасціжэння кожным
жыхаром Беларусі вартасці нацыянальнай гісторыі і нацыянальнай літаратуры.
Некалі М.Гогаль сказаў, што, калі кніжка выйшла–значыць сядзіць недзе і ейны
чытач. У нашых умовах гэтыя словы гучаць зусім па-іншаму: у тутэйшых турмах
сядзяць многія з сяброў і чытачоў У. Арлова, які не так даўно звярнуўся з
адкрытым лістом да начальнікаў турмаў. Пісьменнік паспрабаваў пераканаць іх у
тым, што гісторыя Беларусі поўная прыкладаў, калі за турэмныя краты часта
траплялі найлепшыя яе грамадзяне, імёнамі якіх потым называлі вуліцы і якімі
ганарылася краіна. Не гледзячы на пэўны скептыцым, які існаваў з боку некаторых
асобаў ліст меў свой плён.
Чорным летам назваў пісьменнік лета сёлетняе. Так сталася, што ў іншы свет сышлі найвыбітнейшыя беларускія
асобы: Уладзімер Конан– знаны філосаф, Віталь Скалабан–слынны архівіст, Васіль
Храмцоў– вядомы полацкі краязнаўца, трыццаціпяцігадовы Віктар Цемрашаў–адзіны
на Беларусі картограф еўрапейскага ўзроўню, трыццацідвухгадовая Вольга
Рамановіч– таленавіты гісторык і перакладчык… Спрабуючы адказаць для сябе на
пытанне, чаму так рана сыходзяць з жыцця слаўныя дзеці Беларусі, ён прыйшоў да
высновы, што ўсяму віной тры прычыны. Па-першае, тонкі слой нацыянальнай
інтэлігенцыі, якая бярэ на сябе ўвесь цяжар працы. Па-другое, поўная адсутнасць
падтрымкі з боку існай улады. І па-трэцяе,
абыякавасць народа да працы нацыянальнай творчай эліты. Усё гэта–вынікі
сталінска тэрору ў дачыненні да нацыянальнай інтэлігенцыі. І калі нашы суседзі
сцвярджаюць, што ўсе народы аднолькава пацярпелі ад савецкага рэжыму–з гэтым нельга
пагадзіцца. У Расеі ад сталіншчыны пацярпеў кожны пяты пісьменнік, а ў Беларусі
з 900 сябраў літаратурных арганізацый не рэпрэсаванымі засталіся толькі
дзевяць. Многія былі знішчаны ці ніколі не вярнуліся на Радзіму.
" Дзікім полем” назваў У. Арлоў адну са сваіх апошніх кнігаў. Пасля 19 снежня
гэты назоў таксама набыў іншае адценне.
Частку свайго выступу пісьменнік прысвяціў адказам на чытацкія пытанні, а потым
пераўвасобіўся ў цудоўнага паэта. Мне падалося, што гэта быў ужо іншы чалавек, ягоная
прыродная рамантычнасць набыла адценне юнацкай зухаватасці, інтэлектуальнай
правакацыі, голас стаў больш выразным і радасным. Вершы даволі сучасныя і
разнастайныя па сваёй будове і зместу–гэта непаўторны адбітак ягоных падарожжаў
па свеце, сустрэчаў і эмацыйных набыткаў. Не толькі Бацькаўшчына, але ўвесь
свет адбіваецца ў яго шматграннай, насычанай асацыяцыямі і пачуццямі паэзіі, у
якой жыве любоў да жыцця і каханне да жанчыны.
Нядаўна паэт меў сустрэчу з лаўрэатам
Нобелаўскай прэміі па літаратуры 2011 года Томасам Транстромерам, які запэўніў
яго ў тым, што ягонае сэрца разам з беларускімі літаратарамі і з усімі
беларусамі. І я думаю, што гэта не проста прыгожыя словы ўдзячнасці: жывучы ў
сучасным свеце нельга культываваць самаізаляцыю, чым займаюцца сённяшнія
беларускія ўлады. Гэта яны праз свае "чорныя спісы” не нас пазбавілі
сапраўднага мастацтва–гэта яны яшчэ больш аддаліліся ад цывілізацыі.
С.Горкі |